01. Wonen en Ruimte

In grote delen van ons land is sprake van een ernstige wooncrisis. Het aantal dak- en thuislozen is sinds 2009 verdubbeld, ruim 100.000 mensen hebben geen huis en door de economische- en wooncrisis neemt hun aantal nog sneller toe dan voorheen. Terwijl het recht op voldoende goede woningen is vastgelegd in onze grondwet. Voor starters is het nagenoeg onmogelijk om een fatsoenlijke en betaalbare woning te vinden. De wachtlijsten voor sociale huurwoningen lopen op tot bijna tien jaar. Middeldure huur en betaalbare koopwoningen (koopwoningen onder de grens van de Nationale Hypotheek Garantie) zijn slechts mondjesmaat voorradig. Terwijl woningcorporaties hun woonvoorraad op peil proberen te houden, gaan de marktpartijen er door de stijging van de huizenprijzen en speculatie met de grootste winsten vandoor.

Onze wethouder, Rogier Tetteroo, heeft zich de afgelopen jaren met succes ingezet voor meer betaalbare woningen in Gouda. Onder zijn leiding is het aandeel sociale huurwoningen in Westergouwe gestegen en worden nieuwe woonlocaties tot ontwikkeling gebracht. De Gunninglocatie, de Van Loonlocatie, het voormalige kazerneterrein en de Winterdijk zijn daar voorbeelden zijn. De kantoorbestemming van de Spoorzone is deels omgezet in woningen. De geslaagde vernieuwing van Gouda Oost en de Korte Akkeren nadert z’n voltooiing. Door het werk van onze eigen ‘Bob de Bouwer’ staat Gouda er beter voor dan menig andere stad. Maar we zijn er nog lang niet.

Van de landelijke verstedelijkingsagenda neemt Gouda een ruimhartig aandeel in nieuw te bouwen woningen voor zijn rekening. Wie op de Partij van de Arbeid stemt, mag er op rekenen dat we pal staan voor de bouw van voldoende betaalbare woningen, vooral in de sociale (33%) en middenhuur (20%) en in de betaalbare koopsector. We stimuleren dat ouderen van een sociale huur eengezinswoning naar een sociale huur appartement kunnen verhuizen, met behoud van hun lagere huur en misschien zelfs met een verhuisvergoeding van de gemeente. We bevorderen dat marktpartijen tot sociale keuzes komen. Daarvoor zetten we lokale instrumenten als bestemmingsplannen, de structuurvisie (omgevingsvisie), woonvisie en de huisvestingsverordening in. Zo stellen we voorwaarden aan wat er voor wie in onze gemeente gebouwd wordt.

Bouwen doen we binnen de stad en we waken ervoor dat dit niet ten koste gaat van de leefbaarheid en betaalbaarheid. Dat betekent dat een gebouw soms de hoogte in moet. Dat doen we alleen waar het kan en in overleg met de omwonenden. Bij binnenstedelijk bouwen is er altijd een plan voor openbaar groen en bomen. Om de hoge woningnood op te kunnen lossen, ligt er ook een enorme bouwopgave in Westergouwe, maar wij zorgen ervoor dat dat niet ten koste gaat van ons waardevolle landschap en onze natuur. Bouwen doen we natuurinclusief.

We bouwen gevarieerd, flexibel en duurzaam. Kleinere en betaalbare woningen voor starters. Ruimere woningen voor gezinnen. Aangepaste woningen voor senioren. En we bouwen zo, dat woningen kunnen worden vergroot of opgedeeld. Levensloopbestendig bouwen is efficiënt en verstandig bouwen. We gaan door met nieuwe woonvormen, zoals de ‘knarrenhof’ (groepswonen voor ouderen), tiny houses en onzelfstandig wonen. Ook initiatieven zoals wooncoöperaties juicht de PvdA toe.

Te weinig woningen en lege kantoren: twee vliegen in één klap
Een enorme woningnood en tegelijkertijd leegstaande kantoorpanden of schoolgebouwen? Dan moeten we, daar waar het kan, twee vliegen in één klap slaan. Niet alle kantoorpanden zijn voor bewoning geschikt te maken, maar veel wel. Waar milieunormen knellen, bijvoorbeeld wanneer een kantoorpand voor bewoning te dicht bij een drukke weg ligt, kan herverkaveling soms een optie zijn. Sloop en herontwikkeling is een optie voor de iets langere termijn. De gemeente moet hier een actieve regierol in pakken. Zo krijgen die gebouwen een tweede bestemming. Een win-win-situatie!

Met alleen bouwen, bouwen, bouwen komt het einde aan deze wooncrisis niet in zicht. De woningmarkt moet ook goed worden gereguleerd met instrumenten, zoals voorschriften, vergunningen en financiële prikkels. Met actief grondbeleid stimuleren we de bouw van betaalbare huur- en koopwoningen en voorkomen we dat grond in handen valt van speculerende beleggers en projectontwikkelaars. Om speculatie met woningen te voorkomen voeren we bij nieuwbouwwoningen in onze gemeente een zelfbewoningsplicht in en een opkoopverbod bij bestaande bouw. Hiermee voorkomen we dat koopwoningen worden verhuurd of worden doorverkocht voor de maximale winst.

De woningcorporaties zijn een belangrijke partner van de gemeente om te helpen de woningnood op te lossen en de woningen te verduurzamen. Veel woningcorporaties hebben door de landelijke verhuurderheffing te weinig geld in kas om voldoende woningen te bouwen en bestaande woningen te verduurzamen. Als gemeente en als lokale afdeling van een landelijke partij blijven we er in ‘Den Haag’ op hameren dat deze heffing van tafel moet. Huurteams zijn behulpzaam bij bezwaar maken tegen te hoge huren en kunnen bemiddelen bij conflicten tussen huurders en verhuurders.

“In gelul kun je niet wonen”, zei PvdA-wethouder en Kamerlid Jan Schaefer eens. En dat is nog steeds waar. Bouwplannen zijn nodig en bestemmingsplannen zijn verplicht, maar ze moeten ook worden uitgevoerd. De PvdA zorgt ervoor dat papier wordt omgezet in stenen.

In ons doelgroepenbeleid geven we in speciale gevallen voorrang aan sommige beroepsgroepen die cruciaal zijn voor onze stad, maar geen woning kunnen vinden. Denk bijvoorbeeld aan agenten, verplegers en leraren. We dragen ook zorg voor woonvoorzieningen voor jongeren die ambulante begeleiding nodig hebben, zodat ook zij dicht bij hun ouders en in hun bekende omgeving kunnen blijven wonen. Met het minder strak toepassen van de kostendelersnorm voor huurders geven we wat meer ruimte aan mensen die tijdelijk een woonmaatje nodig hebben, zoals soms bij mantelzorg of psychiatrische ondersteuning nodig is. We verlangen een soepele houding als het gaat om het splitsen of juist het samenvoegen van woningen, want maatwerk geeft meer ruimte aan de woonwensen van jongeren en ouderen.

Een fatsoenlijke woning is een recht van iedereen
Dakloosheid heeft vaak meerdere oorzaken en is een complex probleem. Zekerheid van werk, bijvoorbeeld, helpt bij het voorkomen van dakloosheid. Het uit Finland overgewaaide Housing First-project wordt op kleine schaal ook in Gouda toegepast. Mensen met meervoudige problematiek worden eerst aan een woning geholpen. Dat geeft ze de rust en veiligheid om vandaaruit verder te werken aan de aanpak van andere problemen.

We zorgen voor een fatsoenlijke huisvesting voor arbeidsmigranten en statushouders. Aan de huisvesting van tien arbeidsmigranten in een tweekamerflatje moet een einde komen. De invoering van een woon- of verhuurdersvergunning kan daarbij helpen. We bestrijden dat huisjesmelkers en foute uitzendbureaus profiteren van de kwetsbare positie van de arbeidsmigranten. We bevorderen dat arbeidsmigranten hier langere tijd kunnen blijven en een relatie kunnen opbouwen met de andere buurtbewoners.

In Gouda is nog altijd sprake van een apart woonwagenbeleid. In de komende bestuursperiode moet het woonwagenbeleid onderdeel worden van het reguliere volkshuisvestingsbeleid, met dezelfde rechten en plichten als ieder ander en onder dezelfde bestuurlijke verantwoordelijkheid.

Wonen is meer dan een verzameling stenen. Gouda is de plek waar we leven, elkaar ontmoeten, ons prettig voelen en onszelf kunnen ontwikkelen. Daarom streven we naar wijken die gemengd van samenstelling zijn. Daarom gaat bouwen altijd hand in hand met scholen, maatschappelijke- en zorgorganisaties, groen, leefbaarheid, recreatie en verkeer en veiligheid. Dat vereist maatwerk. We zoeken altijd naar oplossingen die het beste zijn voor inwoners én de buurt. Dat doen we samen met de bewoners.

De woningmarkt houdt niet op bij de grenzen van onze stad. We zetten in op een divers woningaanbod in alle gemeenten van de regio. Samen met onze buurgemeenten zorgen we hiervoor. Regionale solidariteit betekent ook dat jongeren en starters uit de omliggende gemeenten in onze gemeente welkom zijn.

Ruimte: rood, groen en blauw
Groen en natuur zijn enorm belangrijk. In de oude bestemmingsplannen had de gemeente de mogelijkheid om te zorgen voor voldoende bescherming van het openbaar groen, natuur en de belangen van bewoners. In de nieuwe Omgevingswet ligt de nadruk op de initiatiefnemers en het idee van ‘het moet kunnen tenzij’. Dit mag geen nadelige effecten hebben op ons groen en onze natuur. Wel kunnen we met zogenaamd ‘dubbel grondgebruik’ proberen meer ruimte voor groen en gebouwen te realiseren. Rode bakstenen en groene daken en gevels zijn een uitstekende combinatie. In de wijken met te weinig openbaar groen dient bij planontwikkeling een oppervlakte van tenminste 15% van het projectgebied openbaar groen te worden.

Bij nieuwbouwplannen moeten natuurgebieden en oevers langs het water worden ontzien. We bevorderen daar de natuur en openbare ruimte. Bij onterechte toe-eigening door particulieren van oeverstroken met de bestemming openbaar groen, moet worden gehandhaafd op publieke toegankelijkheid. Dan kunnen we er met z’n allen van genieten. Overname van oeverstroken door andere overheden kan daarbij een middel zijn.

We hebben in de afgelopen jaren gebouwd wat we hebben beloofd. Zelfs meer dan dat. Maar er is nog meer nodig. Daarom werkt de PvdA aan:

• Met uw steun en vertrouwen bouwt Rogier Tetteroo verder aan voldoende en betaalbare woningen: 33% sociale huur en 20% middenhuur, maar ook betaalbare koopwoningen.
• Woningbouw gaat niet ten koste van de natuur. Binnen onze compacte stad moeten gebouwen soms de hoogte in. Dat we waar het kan en in overleg met de omwonenden.
• Bouwen doen we natuurinclusief. Openbaar groen is een onderdeel van het bouwplan.
• We zoeken naar creatieve oplossingen: wooncoöperaties, tiny houses, levensloopbestendig bouwen, wonen in leegstaande kantoorpanden, enzovoorts.
• Huizen zijn om in te wonen, niet om op grote schaal mee te speculeren. Daarom zetten we in op een zelfbewoningsplicht en een opkoopverbod.
• Een fatsoenlijk dak boven het hoofd geldt ook voor daklozen, arbeidsmigranten en statushouders.
• Woonwagenbeleid wordt een onderdeel van het gewone volkshuisvestingsbeleid, met dezelfde rechten en plichten.
• Bij het plannen van nieuwbouw worden natuurgebieden en oevers ontzien. Daar versterken we de natuurwaarden en recreatiemogelijkheden.

Dat zijn onze beloften voor de komende jaren.