07. Armoede en Schuldhulp

Nederland is een rijk land, maar de verschillen tussen arm en rijk worden steeds groter. Armoede tast je gevoel van vrijheid, eigenwaarde en bestaanszekerheid aan, terwijl juist die verworvenheden het fundament van onze samenleving zijn.  Kinderen die opgroeien in armoede, staan al snel op achterstand. Waar je wieg staat bepaalt dan je toekomst en wij vinden dat dat anders moet. Inmiddels groeit één op de negen kinderen in Nederland op in armoede. Zij hebben een moeilijkere start, kunnen vaak niet meedoen met sport, niet naar verjaardagsfeestjes gaan, en niet meepraten over de vakantiereizen. Met een onzeker inkomen, snel stijgende huren en duurdere boodschappen liggen betalingsproblemen en schulden op de loer. De energierekening wordt almaar hoger en steeds meer mensen kunnen die niet meer betalen. Er is veel verborgen, stille armoede. Voor de PvdA is dat onaanvaardbaar: schulden en armoede staan volwaardig meedoen in de samenleving in de weg.

Vrouwen die ongesteld worden maar niet voldoende toegang hebben tot menstruatieproducten, omdat ze niet genoeg geld hebben. Het lijkt een ver-van-je-bed-show, maar menstruatiearmoede is ook een Nederlands probleem. Goudse meisjes uit gezinnen die niet veel te besteden hebben, kunnen in Gouda voortaan maandverband, tampons en inlegkruisjes aanschaffen met geld van de gemeente. Dat kunnen ze doen via het zogeheten jeugdtegoed op de Rotterdampas. Dat gebeurde op initiatief van PvdA-gemeenteraadslid Sophie Heesen. Zij stelde in Gouda menstruatie-armoede aan de orde.

Het hebben van schulden is meestal geen kwestie van ‘eigen schuld’. De oorzaken kunnen heel divers zijn. Er hoeft maar íets te gebeuren of mensen komen in de greep van een systeem, dat niet hun belang, maar dat van de schuldeiser vooropstelt. Belangrijke levensgebeurtenissen, zoals een echtscheiding, het verlies van je partner, de overgang in een levensfase, minder inkomen door het verlies van je baan of een mager pensioen, spelen vaak een rol. Net als rekeningen die door een hoge zorgverzekering, energielasten en hoge huren blijven liggen. Daarom willen we schulden oplossen voor ze leiden tot sociale ellende en onnodig hoge kosten. Vroegsignalering, preventie en de overname of afkoop van schulden zijn belangrijk. Voor vroegsignalering is het belangrijk dat de gemeente alle informatie over schulden en betalingsachterstanden benut. We breiden hiervoor het convenant ‘De Goudse Standaard’ uit met afdwingbare afspraken en een duidelijke omschrijving van de rollen van alle betrokken instellingen en organisaties, zoals de woningcorporaties, energieleveranciers en zorgverzekeraars.

Tijd voor een schuldenpauze
We voeren een ‘pauzeknop’ in: een schuldenpauze, zodat mensen in de problemen weer lucht krijgen en de stapels met rekeningen, aanmaningen en incassokosten niet nog verder zien groeien. We kiezen voor snellere schuldhulpverlening en verkorten de duur van de schuldhulptrajecten, onder meer door de inzet van minnelijke schuldhulp. Trage schuldeisers moeten gedwongen worden mee te werken binnen redelijke termijnen. De macht van incassobureaus, deurwaarders en bewindvoerders willen we inperken. In onze gemeente gaan we kijken hoe we het doorverkopen van schulden kunnen verbieden. Onze wens is dat er per gezin nog hooguit één bewindvoerder komt. De gemeente moet budgetcoaches en ervaringsdeskundigen inzetten om te voorkomen dat er telkens bewindvoerders aangesteld moeten worden. Jongeren met problematische schulden krijgen de kans om in ruil voor werk en scholing kwijtschelding te krijgen.

Voorkomen is beter dan genezen. Hoewel veel verschillende factoren een rol spelen bij het ontstaan van armoede en schulden, is een langdurig laag inkomen een constante factor. De PvdA pleit landelijk voor een verhoging van het minimumloon en het sociaal minimum. Dat is nodig om armoede en schulden zoveel mogelijk te voorkomen.

Laten we benadrukken dat er in Gouda al een heel goed en ruimhartig armoede- en schuldhulpbeleid is. Daarbij worden de wettelijke ruimtes voor eigen beleid maximaal benut en is de menselijke maat het uitgangspunt. Lokaal gaan we voor onze minimaregelingen uit van 120% van het sociaal minimum. Met de langdurigheidstoeslag helpen we mensen die drie jaar op het sociaal minimum zitten. Daarvoor staat de norm op 101%. Op het armoedebeleid bezuinigen we niet!

We hebben ook een stadspas. Die stadspas wordt voor slechts € 5 ter beschikking aan mensen met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum. Voor kinderen is de stadspas gratis met een tegoed van € 150 per jaar. De financiële ondersteuning voor huiswerkbegeleiding en bijles is in de afgelopen periode al uitgebreid. Maar we moeten telkens alert zijn en sturen op waar het beter moet en kan. De armoede in Nederland is toegenomen. Dan moet je daarnaar handelen. De PvdA wil het bestaande pakket voor kinderen en volwassenen verder uitbreiden.

Het is al zwaar genoeg
Leven van een bijstandsuitkering is al zwaar genoeg. Zeker als je een gezin te onderhouden hebt. Als je structureel aanvullende inkomsten hebt, is het billijk dat wordt gekeken of je de volledige bijstandsuitkering nodig hebt. Maar als mensen jou liefdevol te hulp schieten met voeding, kleding of huisraad, dient dat niet te worden verward met inkomen. De behandelende ambtenaren moeten ruimhartig gebruik maken van de bestuurlijk vastgestelde ruimte om maatwerk te leveren (discretionaire bevoegdheid). En de gemeentepolitiek is transparant over die ruimte. Het is al erg genoeg dat er een voedselbank en non-foodbank nodig zijn. Zolang die nodig zijn moet de gemeente nauw samenwerken met deze en andere instellingen die zich inzetten om armoede tegen te gaan.

Veel mensen met weinig inkomen mijden zorg uit angst voor de kosten. Denk aan het eigen risico en de kosten voor de tandarts. Mensen moeten de zorg krijgen die nodig is. Bovendien leidt zorgmijding op termijn juist tot extra kosten. Om ervoor te zorgen dat iedereen in onze gemeente goed verzekerd is, hebben we een ruime collectieve ziektekostenverzekering voor alle mensen met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum.

In Nederland worden de verschillen tussen arm en rijk steeds groter. Voor de PvdA is dat onaanvaardbaar. Daarom zetten wij in op:

• Het gemeentebestuur geeft ambtenaren de ruimte om de gift van voedsel, kleding en huisraad toe te staan en niet te verwarren met structureel inkomen.
• We gaan door met het verstrekken van een collectieve zorgverzekering en een waardevolle stadspas. De mogelijkheden van de stadspas moeten worden uitgebreid.
• Schulden proberen we te voorkomen en tegen te gaan door gebruik te maken van budgetcoaches, het stopzetten van oplopende schulden, inzetten van schikking en het overnemen van schulden.
• De Partij van de Arbeid bezuinigt niet op armoedebeleid en schulphulpverlening.

Dat zijn onze beloften voor de komende jaren.