04. Duurzaamheid en Milieu

Een duurzame koers is hard nodig. Het recente IPCC-rapport schetst een alarmerend beeld van ons milieu. Er is geen tijd te verliezen. Van politieke leiders mag u verwachten dat zij met grote daadkracht aan de slag gaan. In de komende jaren zetten we in onze gemeente alles op alles om de nu al merkbare gevolgen van klimaatverandering, extreme hitte, heftige regenbuien, langdurige droogte en bodemdaling zo goed mogelijk op te vangen. De aanpak van de energie- en warmtetransitie staat nu voorop. Een wereld met minder CO₂-uitstoot en een betere luchtkwaliteit, met goed geïsoleerde huizen en betaalbare energielasten is een absolute noodzaak en een aanlokkelijk perspectief.

Gouda heeft de ambitie om in 2040 aardgasvrij te zijn. Er zal veel werk verzet moeten worden. De bewoners van buurten waar aan de warmtetransitie gewerkt gaat worden, moeten bij de plannen worden betrokken. Veel mensen maken zich zorgen over de kosten: kan ik mijn huur straks nog betalen? Kan ik de investering bekostigen? De gemeente moet die vragen beantwoorden en de regie nemen in het proces. Daarbij wordt samengewerkt met energiecoöperaties, zoals de Energiecoöperatie Gouda. Onderdeel van die regie is ook dat de overheid andere groene vormen van energie stimuleert, zoals groene waterstof. Energiecoaches helpen mensen met het maken van de juiste keuzes.

Bij de huidige energieprijzen neemt de energiearmoede toe. Veel mensen wonen in slecht geïsoleerde woningen en steeds meer mensen kunnen de energierekening niet betalen. De PvdA vindt het onaanvaardbaar dat mensen letterlijk in de kou zitten. De overheid moet hen helpen.

We doen het samen
Waar het kan moeten collectieve systemen de verwarming van onze huizen overnemen. Op diverse plekken in de stad zijn warmtenetten mogelijk. Dat organiseren we bij voorkeur collectief in een coöperatie. Niet alleen om de kosten te kunnen delen, maar ook om als bewoners zeggenschap te hebben over deze belangrijke voorziening. Dat moet een alternatief zijn voor het wegvallen van de vrije keuze van een energieleverancier. Met energiecoöperaties maken we het opwekken van onze energie weer tot wat het hoort te zijn: een nutsvoorziening van en voor ons allemaal.

Waar collectieve warmtenetten of andere vormen van warmte-koudekoppeling niet mogelijk zijn, zullen warmtepompen waarschijnlijk het beste alternatief zijn.  De nieuwste generatie warmtepompen zijn fluisterstil. De gemeente moet er met strenge voorschriften op toezien dat alleen die stille warmtepompen worden gebruikt en geluidsoverlast wordt vermeden.

Het isoleren van oudere woningen en het aanpassen van het energienet; goedkoop is het allemaal niet. Het rijk zal fors moeten meebetalen. We willen koste wat kost voorkomen dat de energietransitie leidt tot een tweedeling tussen klimaatwinnaars en -verliezers. Van de gemeente verwachten wij dat zij een deel van de onrendabele top van collectieve warmte-oplossingen voor haar rekening neemt. Ook moeten afspraken met woningcorporaties worden gemaakt om hun huurwoningen energieneutraal te maken.

Wij stimuleren het gebruik van zonnepanelen op de daken van woningen en bedrijven. De gemeente geeft het goede voorbeeld: op alle geschikte daken van de gemeente liggen zonnepanelen en koopt de gemeente 100% duurzame stroom in. Maar ook windenergie is nodig; het is stabieler dan zonne-energie. Een uitbreiding van het aantal windmolenlocaties is nodig. Maar we zoeken die wel in nauw overleg met de bewoners, want op overlast zit niemand te wachten. Van het aardgas af mag niet betekenen dat we overstappen op de smog veroorzakende houtstook. We zijn tegen de bouw van biomassacentrales.

“You have stolen my dreams and my childhood with your empty words. How dare you?” (Jullie hebben mijn dromen en jeugd gestolen met jullie loze praatjes. Hoe durf je?) Het zijn de beroemde woorden die de toen 16-jarige Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg sprak op het Klimaatcongres van de VN in 2019. Te veel loze beloften, te weinig daden. Inmiddels heeft Frans Timmermans voor Europa de Green Deal geschreven. Met stevige maar haalbare acties. Nu is de tijd voor daden.

Om beter voorbereid te zijn op de gevolgen van klimaatverandering moeten we onze stad klimaatadaptief maken. We kiezen ervoor om onze wijken te vergroenen, te investeren in de aanleg van plantsoenen en het planten van bomen. We maken meer ruimte voor groen in de straten door het verlagen van de parkeernormen. We stimuleren inwoners om hun regenwater op hun eigen terrein af te voeren door bijvoorbeeld minder tegels te gebruiken, meer groen te planten, of door de regenpijp niet naar de riolering te leiden, maar naar eigen grond of regenton. De gemeente stimuleert dat met subsidies.

Schoon, schoner, schoonst
En dan nog even over afval: de stad moet altijd netjes en opgeruimd zijn. Punt uit! En daar is nog wel werk te verzetten. Er is teveel zwerfafval en teveel illegale dumping naast containers. In enkele wijken loopt het de spuigaten uit. Terecht maken veel Gouwenaars zich daar boos over. Dat moet en kan beter. Voor het opruimen en het toezicht trekt de PvdA meer geld uit.

Het afvalbrengstation is helemaal ingericht op auto’s. Mensen die bewust voor een fiets kiezen en mensen die geen auto kunnen veroorloven, worden geconfronteerd met kosten voor het thuis ophalen van afval. De PvdA vindt dat niet terecht. De gemeente en Cyclus moeten hiervoor een oplossing bieden. De maandelijkse verplaatsbare Mobiele Milieustraat voor het gratis inleveren van klein huishoudelijk (en chemisch) afval op vier locaties in Gouda, moet worden voortgezet.

Groen, groener, groenst
Het verkeer en vervoer in Gouda moet groener worden. We stimuleren het fietsverkeer. Op de 18 km² die Gouda groot is kunnen veel afstanden worden afgelegd met een (elektrische) fiets in plaats van met de auto. Initiatieven voor deelfietsen moeten de ruimte krijgen. De binnenstad moet autoluw zijn. We bevorderen het gebruik van deelauto’s door daarvoor meer parkeerplaatsen beschikbaar te stellen tegen een gereduceerd tarief. Om de elektrische auto te stimuleren zullen er veel meer laadpalen moeten komen. En we blijven rekening houden met de mogelijkheid van auto’s op groene waterstof en de realisatie van waterstoftankstations in de toekomst.

De luchtkwaliteit in onze stad is niet goed. Vervuilende auto’s en houtkachels zorgen voor de uitstoot van fijnstof. Een houtkachel is gezellig, maar helaas ook een bron van fijnstof. Mensen met klachten aan de luchtwegen hebben daar veel last van. Het gebruik zal teruggedrongen moeten worden. De gemeente moet handhaven bij klachten en overlast. Om de luchtkwaliteit te verbeteren en de uitstoot van stikstof te verminderen stellen we voor de binnenstad een milieuzone in voor vervuilende vrachtwagens en bedrijfsbusjes. Als het nodig blijkt, moet die milieuzone worden uitgebreid met een verbod voor alle dieselauto’s.

Gouda heeft een prachtige omgeving. Voor natuur en recreatie zijn we deels afhankelijk van onze buurgemeenten. Een goede samenwerking met die gemeenten en natuurorganisaties is belangrijk om te blijven genieten van de Reeuwijkse Plassen, de Goudse Hout, het Steinse Groen, de Oostpolder en ’t Weegje. We werken samen om natuurbeheer op een verantwoorde manier uit te voeren. Vanzelfsprekend worden daarbij geen schadelijke stoffen gebruikt. Biodiversiteit is het afweersysteem van het milieu. In een gebied waar de biodiversiteit en natuurwaarden in balans zijn kan zelfs op de kosten van beheer en onderhoud worden bespaard. Denk maar aan het voorkomen van zieke bomen en het uitbaggeren van dichtgegroeide sloten. Met de inzet van vrijwilligers kan nog meer op kosten worden bespaard. Wist u dat Gouda in 2020 is uitgeroepen tot de beste bermbeheerder van Nederland? Daar mogen we trots op zijn.

Water, een lust en een last
We vinden dat Gouda een geweldig potentieel heeft om nóg meer de historische waterstad te zijn. Daar waar dat mogelijk en verantwoord is, willen we daarin investeren. Dat geldt ook voor onze omgeving: goede vaarverbindingen richting Reeuwijk, de Krimpenerwaard en het Vijfde Dorp maken Gouda tot een echte waterstad. Bovendien verbinden we met water en groene oevers natuurgebieden met elkaar, waardoor de biodiversiteit wordt versterkt.

Waterbeheer is in onze regio niet eenvoudig. De Goudse veenbodem daalt doordat hij inklinkt. Voor een deel kunnen we dat een halt toeroepen door de grond in de regio te vernatten en waar mogelijk om te zetten in veenweidegebieden. In de stad moet een goed grondwaterpeil voorkomen dat houten funderingspalen gaan rotten en inwoners worden geconfronteerd met grote schade aan hun huis. Op andere plekken moet juist het grondwaterpeil worden verlaagd om te voorkomen dat huizen en winkels met wateroverlast te maken krijgen. In principe zijn huiseigenaren verantwoordelijk voor de fundering van hun huis, maar op het niveau van de grondwaterstand hebben zij nauwelijks invloed. Laten we daarom de verzakking van huizen in Gouda als een collectief probleem zien dat we gezamenlijk moeten oplossen.

Bij het rioolonderhoud pakken we meteen ook de straat aan. We zorgen ervoor dat er meer groen wordt aangelegd, zodat de hittestress afneemt, en verbeteren de doorwatering, zodat de wateroverlast bij hevige regenbuien verdwijnt. Over riool en waterkwaliteit gesproken: het lozen van afvalwater op de grachten komt nog steeds voor. Een minder mooie erfenis uit ons roemrijke verleden. We blijven eraan werken dat die lozingen steeds verder worden teuggedrongen.

Duurzaamheid, bescherming van het milieu, klimaatadaptatie en energietransitie zijn nodig en urgent. Daarom wil de PvdA dit:

• In 2040 is Gouda aardgasvrij. De reductie van CO2 staat daarbij voorop.
• De overheid onderzoekt de mogelijkheid van andere groene vormen van energie, zoals groene waterstof.
• De overheid moet ervoor zorgen dat de investeringskosten van het isoleren en aardgasvrij maken van woningen voor particuliere huiseigenaren en de huurlasten voor huurders draagbaar zijn.
• Waar dat haalbaar is, hebben collectieve warmtevoorzieningen de voorkeur boven individuele oplossingen. Bewoners moeten als belanghebbenden kunnen deelnemen in een energiecoöperatie.
• Er is teveel zwerfafval en teveel illegale dumping naast containers. De stad moet schoner en er moet meer afval worden gerecycled. Overweeg een andere manier van het aanbieden van afval.
• De biodiversiteit van de natuurgebieden moet worden verbeterd, onder meer door waterverbindingen tussen natuurgebieden. Zet deskundige vrijwilligers in bij natuurbeheer.
• De luchtkwaliteit moet worden verbeterd door het stimuleren van (elektrische) fietsen en gebruik van deelauto’s. Er komt een milieuzone in de binnenstad en er komen fors meer oplaadpalen.

Dat zijn onze beloften voor de komende jaren.