Niet tweedelen; samen delen!

Woensdag 11 mei jl. heeft de gemeenteraad van Gouda het licht op groen gezet voor ondertekening van een bestuursovereenkomst met het Centraal orgaan opvang asielzoekers (COA). Daarmee is de weg vrij voor de komst van 500 asielzoekers gedurende een periode van 10 jaar.

Als PvdA wethouder in het Goudse college schreef ik u al in september 2015 dat deze 500 mannen, vrouwen en kinderen van harte welkom zijn. Verdreven door oorlogsgeweld, natuurrampen, armoede, gebrek aan elementaire middelen van bestaan of vervolging, vinden 500 individuen binnenkort een veilig en menswaardig heenkomen in Gouda.

Dat is goed voor Gouda. Een stad die van oudsher ruimte biedt aan andersdenkenden, aan vervolgden en aan ontheemden. Met de komst van een AZC wordt in de traditie van tolerantie en menslievendheid een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan de rijke Goudse historie. Een hoofdstuk van kansen, mogelijkheden en culturele en maatschappelijke verrijking.

Natuurlijk zal de ontvangst van 500 nieuwkomers niet uitsluitend en alleen positief zijn. Het zal ook best af en toe mis gaan. 500 mannen, vrouwen en kinderen op een relatief kleine plek, waar men niet zelfstandig woont, waar men onder permanente druk van een procedure de dagen probeert door te komen zonder de mogelijkheden om snel aan de slag te kunnen; het zal een hele opgave zijn. Het vergt het uiterste van de opofferingsgezindheid, van de flexibiliteit en het improvisatietalent van de 500 bewoners.

En ook buiten het AZC zal het heus wel eens misgaan. Zal er wel eens een geluid te horen zijn van een groep mensen buiten op het plein of al terugkerend van een wandeling van en naar het winkelcentrum. En er zal soms helaas wel eens sprake kunnen zijn van stoom afblazen en spanningen los laten.

Maar laat ons niet de vergissing maken een automatische en onvermijdelijke relatie te zien tussen de komst van een AZC en verstoringen van de openbare orde en de veiligheid. Een dergelijk automatisme bestaat niet. Een dergelijke relatie is nog nooit aangetoond.

Gouda groeit door de komst van het AZC met 500 personen. Dit is gelijk te stellen aan het bewoner aantal van een gemiddelde buurt. En net zoals bij u en bij mij in de buurt een wonderkind, een dromer, een doener, een talent en een boefje woont, zo zal dat in het AZC zijn. Sterker nog, net als bij u en bij mij in de buurt zal het overgrote deel van de bewoners van het AZC bestaan uit “gewone mensen” met “gewone wensen”. Die wat van hun leven willen maken en die klaar staan voor hun medemens.

Als PvdA wethouder ben ik er trots op dat we als college met het COA afspraken hebben gemaakt om het verblijf in het AZC voor de mensen die het betreft zo aangenaam mogelijk te maken. De eindeloze wachttijd, de spannende toelatingsprocedure, het inspannende verblijf met meerdere mensen in een verblijfsunit kunnen gevoelens van uitzichtloosheid en eenzaamheid versterken als daar tegenover niet ook lichtpuntjes staan. En die zijn er. En veel ook. Godzijdank.

Het eerste lichtpunt is dat er honderden betrokken Gouwenaars vrijwillig hun diensten aanbieden en in het AZC gaan helpen met van alles en nog wat. Het tweede lichtpunt is dat het maatschappelijk middenveld, de scholen, kerken en instanties hun kennis, betrokkenheid en compassie inzetten voor de bewoners. Het derde lichtpunt is dat ondernemers en bedrijven een talentenscan aanbieden om de bewoners te screenen op hun kansen, vaardigheden en expertise voor ontplooiing, (leer)werk, studie en stage als het eenmaal zover is dat men in Gouda en in Nederland wat mag gaan doen in en voor de samenleving. Het vierde lichtpunt is dat weldoeners, van groot tot klein, met (kleine) donaties van geld en goederen, de dagen van de mensen in het AZC iedere keer een stukje leuker en fijner kunnen maken.

Er zijn mensen die deze lichtpuntjes niet makkelijk kunnen velen. Die daarin iets willen zien dat voortrekken heet. Die zeggen “waarom krijgen die vluchtelingen dat allemaal?!” En zich afvragen “waarom de normale (sic!) Gouwenaars dit niet ook allemaal krijgen?!” Want, zo zegt men dan, dit “leidt onvermijdelijk tot een tweedeling. Tot gedoe in de stad!”
Vermoedelijk is het dagelijks reilen en zeilen in een AZC bij deze mensen niet bekend. Klaarblijkelijk weten deze mensen daarenboven niet dat een bewoner van een asielzoekerscentrum geen recht heeft op een uitkering. Dat er geen recht bestaat op bijzondere bijstand of leenbijstand. Geen recht bestaat op het verrichten van werk. Geen recht op de geld-terug-regeling. Geen recht op een Kinderfonds. Eigenlijk geen recht bestaat op zelfontplooiing zolang er geen status is verkregen.

Ogenschijnlijk lijkt de waarschuwing voor een tweedeling terecht. Bij nadere beschouwing wordt deze tweedeling de verkeerde personen verweten. Niet de asielzoekers veroorzaken een tweedeling in de samenleving. Niet de komst van een AZC naar Gouda speelt hierin een doorslaggevende rol. Nee. De tweedeling in de samenleving wordt veroorzaakt door de almaar groeiende kloof tussen arm en rijk, tussen gezond en ziek, tussen “valide” en “invalide”, tussen gestudeerd en ongeschoold, tussen geletterd en ongeletterd, tussen bekwaam en onbekwaam.

Hierin ligt in mijn optiek, voor mijn partij, de PvdA Gouda, de permanente basis voor het bestaan en het voortbestaan van onze partij. Een partij die overtuigd is van gelijke kansen voor iedereen. Een partij die uitgaat van een solidaire samenleving gebaseerd op wederzijds respect, emancipatie en insluiting heeft tot hoofdtaak en tot wezensdoel de bestrijding van de tweedeling en het vergroten van de kansen voor eenieder op een goed, gezond en voorspoedig menselijk bestaan.

Niet door het collectief als dwingende blauwdruk te nemen. Niet door een grootste gemene deler oplossing. Niet door plannen die achter een bureau zijn bedacht maar in de praktijk net even anders uitpakken. Wel door de wensen, dromen, verlangens, angsten, bezorgdheden en vooral de kennis en vaardigheden van allen te bundelen en zodoende aan een samenleving te bouwen waarin we elkaar zien staan.

Een samenleving waarin we het nodige voor elkaar over hebben.

Waarin we arbeidsduur inleveren voor de creatie van de baan van de ander. Waarin we arbeid minder belasten, zodat ondernemers mensen in dienst kunnen nemen. Waarin we zorgtaken delen zodat de ander zich op zelfontplooiing kan richten. Waarin mensen met een beperking worden gewaardeerd op wat men wel kan. Waarin sociaal-maatschappelijke werkzaamheden zonder loon- of dienstverband toch als economisch waardevol worden gezien. Waarin vrijwilligers zonder werk hun vrijwilligerswerk toch ook in geld gewaardeerd zien. Waarin mensen met een uitkering worden gestimuleerd hun eigenwaarde te vergroten door minder regels en minder dwang en drang. Waarin intrinsieke motivatie een economisch goed wordt. Waarin eenieder betaalbaar kan wonen op de plek en in de woning van zijn of haar keuze. Waarin de zorg dichtbij huis is en wordt geleverd door professionals. Waarin een onderwijsadvies het begin is en niet het eind. Waarin kinderen niet in armoede opgroeien. Waarin problematische schulden na een moratorium in een korte periode duurzaam worden weggewerkt. Waarin arbeid en vrije tijd in balans zijn. Waarin de natuur en het milieu niet ondergeschikt worden gemaakt aan productie en kapitaal. Waarin raddraaiers met de wet te maken krijgen, maar ook perspectief geboden krijgen. Een samenleving waarin de koek groter wordt zodra we met meer moeten delen. Een samenleving waarin we de honderden miljarden die erin omgaan anders kunnen verdelen. Een samenleving waarin we niet tweedelen, maar samen delen!

Rogier Tetteroo
Wethouder in Gouda namens de PvdA Gouda