Nieuwe jeugdwet stelt kind centraal en vraagt sterke sturing door gemeenten

Een verslag van de themabijeenkomst over de nieuwe jeugdwet in de praktijk met PvdA-kamerlid Loes Ypma.

Door de nieuwe jeugdwet is de uitvoering van de jeugdzorg per 1 januari 2015 gedecentraliseerd naar de gemeenten. Dit met de opzet om meer maatwerk per kind te leveren, onnodige kosten te besparen en beter aan te sluiten op andere vormen van hulp aan gezinnen, bijv. schuldhulpverlening. De winst aan slagvaardigheid en doeltreffendheid moet ten goede komen aan de toekomstkansen van kinderen die op hulp zijn aangewezen. Doordat die zo later bijv. op de arbeidsmarkt hun weg beter weten te vinden, levert dit ook besparingen op voor de samenleving. PvdA-afdeling Gouda heeft op 9 maart in een themabijeenkomst met PvdA-kamerlid Loes Ypma en met betrokkenen uit de praktijk besproken hoe de nieuwe jeugdzorg tot nu toe verloopt, tegen welke knelpunten we in Gouda aanlopen en hoe het beter kan. De Goudse PvdA-fractievoorzitter Marion Suijker riep op met signalen te komen die de gemeenteraad kan benutten om kinderen niet tussen de wal en het schip te laten komen.

PvdA-kamerlid Loes Ypma vertelde hoe ze als raadslid en wethouder in Woerden al had geprobeerd verschillende instellingen rond de jeugd beter met elkaar te laten samenwerken. Voor haar staat voorop dat je per betrokken gezin goed moet weten wat er in praktijk aan de hand is en welke hulp dit vraagt. Vaak kwamen allerlei vormen van hulpverlening los van elkaar over de vloer bij probleemgezinnen, wisselden deze nauwelijks informatie uit en stemden de geboden zorg niet goed onderling af. Zo was in een geval een ingrijpende doorbraak nodig om te voorkomen dat een moeder van een schoolkind haar na een langdurig reïntegratietraject verworven nieuwe baan moest opgeven.

Loes Ypma noemde drie winstpunten van de nieuwe Jeugdwet:

1. door de intake via sociale wijkteams met meerdere specialismen krijgen kinderen eerder de juiste hulp.
2. meer regie voor betrokken gezinnen door hen zelf te laten opschrijven wat hun problemen zijn en hoe ze die willen oplossen.
3. meer vertrouwen in hulpverleners en budget (populatiegebonden financiering): beroepsmatig is minder vastgelegd in protocollen en niet iedere gewerkte minuut hoeft te worden verantwoord in rapportages.

Uit de discussie kwam naar voren dat deze nieuwe aanpak een hele brede, ingrijpende en langdurige omslag van werken vergt. Ger Schenk vertelde hoe hij werkt aan een koppeling tussen sociale wijkteams en schoolgebonden zorgteams om de begeleiding per kind op school en thuis beter op elkaar af te stemmen. Zo blijkt ook een koppeling nodig met de (her)indicatie voor (persoonsgebonden budgetten of zorg-in-natura voor) buitenschoolse opvang voor kinderen met een verstandelijke beperking. Dit betreft ook de rol van Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) bij de Wet langdurige zorg (Wlz); vanaf 1 januari 2015 vervangt de Wlz de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Bij kinderen die verder van school wonen (bijv. in andere gemeenten!) ligt er nog een hele uitdaging bij passend leerlingenvervoer. De inkoop van dit vervoer biedt volop kansen voor samenwerking tussen de betrokken gemeenten.

Ook voor Bureau Jeugdzorg is veel veranderd door de invoering van nieuwe jeugdwet. Kinderen hebben meer baat bij inhuisplaatsing in pleeggezinnen dan bij uithuisplaatsing in instellingen. Volgens Loes Ypma vraagt ook dit vertrouwen in de beroepsuitoefening van hulpverleners en sturing door de gemeente op het doel van de beoogde verandering: onderlinge afstemming van alle nodige hulpvormen op de gewenste ontwikkeling van het kind.

Uit de praktijk blijkt dat extra aandacht nodig is voor minder zelfredzame ouders die meer moeite hebben met het overwinnen van allerlei bureaucratische hindernissen om de hulp te krijgen die hun kinderen toekomt.

PvdA-fractievoorzitter Marion Suijker drong aan op een financiële overgangsregeling voor gemeenten zoals Gouda die op grond van bepaalde normen bij de decentralisatie van de jeugdzorg vanuit het rijk veel minder geld meekrijgen.

Bij de afsluiting benadrukte mede-organisator Wim Sonnemans (oud-bestuurslid PvdA-afd. Gouda) dat met de nieuwe jeugdwet in het verleden geuite wensen uitvoerbaar worden. Zo drongen ouders bij een eerder Gouds werkbezoek van PvdA-Kamerlid Angelien Eijsink over speciaal (basis)onderwijs en buitenschoolse opvang aan op de invoering één loket bij de gemeente. Hierbij zou één aanmelding doorverwijzing moeten bieden voor de toen afzonderlijke aanvragen voor bijv. hulp op school, hulp op de BSO en leerlingenvervoer. Wat toen lichtjaren ver leek, komt nu binnen handbereik via de sociale wijkteams die onder regie van de gemeente alle nodige vormen van hulp per kind in één keer op maat moeten gaan inzetten.

Omdat we nog maar aan het begin staan van een hele ingrijpende en belangrijke verandering waar nog veel aan valt bij te sturen, vonden alle aanwezigen het van belang om vaker in breder PvdA-verband aandacht te blijven schenken aan deze invoering van de nieuwe jeugdwet in de praktijk. Wordt vervolgd!